Przestrzen Kultury "Jawapi" projekt po polsku

KONTAKT:

Lucas Achirico i Danuta Zarzyka,

(ulica:) calle Cacique Titu 202, (miasto:)Sucre, (Kraj:)Bolivia.

Telefon: (00 591 4) 6465710 Komórka:(00 591) 71173007

e-mail: entredosaguasunteatro@yahoo.com
www.jawapi.blogspot.com
www.entredosaguasunteatro.blogspot.com

FACEBOOK:

JAWAPI BOLIVIA
DANUTA ZARZYKA
FIDEL LUCAS ACHIRICO ESPINOZA



PROJEKT: PRZESTRZEŃ KULTURY “JAWAPI” (CZYT: HAŁAPI)

Sala sztuk teatralnych i cyrkowych
Koło boliwijsko-polskiej twórczosci artystycznej

¿KIM JESTEŚMY?

Przestrzeń Kultury “Jawapi” (czyt: Hałapi) jest projektem stworzonym i administrowanym przez zespół artystyczny “Entre dos Aguas un Teatro” ( Między dwiema Wodami jeden Teatr”.

Jesteśmy profesjonalną, niezależną grupą teatralną, założoną w roku 2004-tym, przez aktorkę Danutę Marię Zarzykę, urodzoną w Toruniu, z pomocą w dziedzinach twórczości i dyrekcji artystycznej aktora i muzyka boliwijskiego Fidel Lucas Achirico Espinoza (głównego członka „Teatro de los Andes”) oraz w reprezentacji scenicznej Naomi Achirico Zarzyki, naszej córki.

“Entre dos Aguas un Teatro” jest owocem naszego współżycia i rozwoju artystyczno-rodzinnego w Boliwii. Poswięcamy nasz czas i osiągamy nasze dorobki życiowe, wyłącznie z pracy artystycznej ścisle związanej z teatrem.

Mieszkaliśmy przez wiele lat w miasteczku Yotala (tysiąc mieszkańców) oddalonym o 16 km od Sucre, gdzie rozwijaliśmy prace teatralne i prowadziliśmy różne działania kulturalne równolegle z naszą dziedziną artystyczną. Przed kilku laty przeprowadziliśmy się wraz z projektem w dzielnicę Villa Charcas miasta Sucre.


KRÓTKO O NAS

Lucas Achirico (czyt: Lukas Acziriko)

Urodzony 1go stycznia 1974go roku w Chojlla, Sud Yungas, w prowincji La Paz w Boliwii. Od 1992 roku współzałorzyciel i członek zespołu teatralnego Teatro de los Andes pod ówczesną dyrekcją argentyńczyka Cesara Brie, który ze swojej strony zesłany w latach dyktadury wojskowej do Danii pracował z Odin Teatret. Od 1992 roku do dziś dnia Lucas wziął udział w kreacji i grze aktorskiej dwunastu spektakli i uczestniczył w międzynarodowych festiwalach teatralnych 23 krajów. Jako muzyk zajmuje glówną rolę w grupie przy tworzeniu , doborze i interpretacji utworów zawartych w sztukach zespołu Teatro de los Andes.

Danuta Zarzyka

Urodzona 26go października 1975 roku w Toruniu, w Polsce. Od 1992 roku żyje poza krajem, a od 1999 zaczęła mieszkać i pracować w Boliwii, współdziałając z zespołem Teatro de los Andes w dziedzinach kocepcji i konfekcjonowania strojów teatralnych, realizacji przedmiotów scenograficznych i prowadząc równorzędnie własne kształcenie aktorskie.
Od 2001 roku formuje się w dziedzinie clowna teatralnego i sportowej akrobacji artystycznej. W 2009tym roku zaczęła wraz z Lucasem inwestygację własnych form scenicznych przy tworzeniu sztuk teatralnych, kombinując metody Konstrukcji Wizerunku zaczerpniętej z Teatro de los Andes i form logicznych clowna, studiowanych przez Danutę w LUME, Uniwersytet Campinas, przy Sao Paolo w Brazylii.

WPROWADZENIE

Miasto Sucre

Sucre jest historyczną stolicą Boliwii, położoną na 2.600 m.n.p.m. Zarządza całą prowincją Chuquisaca, obejmujacą w swym obszarze (51.514km ) dwie główne grupy etniczne Quechua (czyt: keczua) i Guaraní. Cała prowincja ma 549.834 ludnosci, a Sucre około 300.000 mieszkańców. Jest polularnie nazywane „Białym Miastem” ze względu na swą kolonialną arkitekturę o białych fasadach.

Sucre jest oddalone o 12 godzin podróży autobusem, lub 40 minut samolotem od La Paz, stolicy administracyjnej Boliwii. Posiada stację autobusową z połączeniami narodowymi i do Argentyny, oraz nieoświetlane lotnisko o zasięgu narodowym.

Poziom życia mieszkanców miasta i prowincji jest bardzo podzielony. Istnieje duży procent dzieci pracujących na własne utrzymanie, lub też utrzymujących swoich rodziców i młodsze rodzeństwo, co komplikuje ich uczestniczenie w działalnościach szkolnych, które w praktyce życia w Boliwii nie są obowiązkowe.

Tasa analfabetyzmu jest jeszcze wysoka, a przy tym dochodzi fakt różnojęzykowości regionu. Nauka jest podzielona na prywatną i państwową, lub państwowo-koscielną. Stopnie wiedzy nauczycieli i ich sposoby nauczania są bardzo różne, co daje jako wynik nie równe możliwości zawodowe i tym samym dochodzeniowe mieszkańcom miasta i okolic.

Również warunki dzielnic miasta są bardzo różne w zależnosci od dystansu od centrum i poziomu życia mieszkańców każdej dzielnicy.

Klimat miasta Sucre jest dość słoneczny przez cały rok, z porą deszczową od listopada do kwietnia i temperaturami wachającymi się od 30ºC do 15ºC w ciągu dnia i od 20ºC do 1ºC nocą, w ciągu całego roku.


Warunki artystyczne w Sucre


Miasto Sucre posiada dwa teatry narodowe z czasów kolonii i jeden duży teatr niekryty. Teatry te są zarządzane przez Universytet San Francisco Xavier i urząd miasta. Odbywają się w nich festiwale muzyki i tańców etniczno-folklorystycznych i prezentacje uniwersyteckiego baletu folklorystycznego. Teatry te nie posiadają wyposażeń świetlnych ani dzwiękowych. Wyposażenia wynajmuje się od firm prywatnych w dzień przedstawień. Raz na rok, choć niestety nie udaje się każdego roku, organizuje się w Sucre Festiwal Kultury, obejmujący przedstawienia muzyczne i teatralne, wystawy plastyczne, pokazy tańców i kiermesy gastronomiczne.

Sucre ma dwie biblioteki narodowe, jedna z których ma też Centrum Inwestygacji Dokumentów i Dzieł Historycznych. Koncerty muzyki klasycznej przedstawiane są głównie w dużych kosciołach kolonialnych i w auditorium uniwersytetów. Jest jedna szkoła państwowa muzyki folklorystycznej i dwie prywatne galerie prac plastycznych. Oprócz baletu uniwersiteckiego istnieje też prywatne Studium Taneczne „Amparo Silva”.

W Miejskim Domu Kultury organizowane są całorocznie wystawy obrazów i rzeńb artystów lokalnych i prac ręcznych. Działa też prywatne Centrum Kultury „Origenes”, które ma w swej działalności co tygodniowe kolacje z przedstawieniami tańców folklorystycznych.

W Sucre jest jeden supermarket SAS, w którym działają trzy małe sale kinowe o działalnosci komercjalnej. W działalnosci kulturalno-turystycznej warto wymienić że w Sucre Jest 8 różnych muzeum, które biorą udział w Światowej Nocy Muzeum w dzień turyzmu, otwierając swe drzwi tej nocy na bezpłatne zwiedzanie.


Europejskie placówki kultury w Sucre

Istnieją trzy europejskie placówki kultury:

ICBA – Boliwijsko Niemiecki Instytut Kultury

Miesci sie w nim Konsulat Niemiecki. Daje lekcje języka niemieckiego, posiada bibliotekę ksiażek po niemiecku, organizuje kursy tanga, prac ręcznych i imprezy związane z tradycyjnymi formami świętowania specjalnych dni w Niemczech ( Wielkanoc, Wigilia) . Posiada malutką salę do przedstawień kukiełkowych i monologów, oraz restaurację.

Alianza Francesa – Związek Francuski

Daje lekcje języka francuskiego, posiada bibliotekę książek francuskich i w języku hiszpańskim. Organizuje imprezy związane z tradycyjnymi formami świętowania specjalnych dni we Francji ( Święto Muzyki, kiermasz naleśników). Posiada małą salę do przedstawień kukiełkowych i monologów, oraz restaurację.

W salach Związku Francuskiego i ICBA odbywają się przedstawienia corocznego Miedzynarodowego Festiwalu Kukiełkowego „Festitíteres” organizowanego przez dwie lokalne grupy kukiełkowe „ Paralamano” i „La Pirueta”


Fundación Pacha Mama - Fundacja Madre Tierra ( z Barcelony, wspomagana przez AECID – Kolaborację Hiszpańską)

Obecnie zamknęła swą działalność ze względu na problemy administracyjne z urzędem miasta. Posiada dużą bibliotekę dla dorosłych i salę gier naukowych dla dzieci. Ma auditorium do przedstawień małego formatu i salę, gdzie odbywają się kursy tańca arabskiego, capoeira i baletu dla dzieci.


Zagraniczna prezencja w Sucre

Wsród innych prezencji zagranicznych o działalnosci poza artystycznej w Sucre można wymienić dwie prywatne szkoły boliwijsko niemieckie i jedną boliwijsko-amerykańską.

Są też prywatne holenderskie restauracje barowe, które oprócz swej działalności kulinarnej, organizują piesze wycieczki po okolicach, jazdy końskie i na rowerach terenowych, motocross i parapenting dla zagranicznych turystów. Istnieją też trzy restauracje włoskie i wiele chińskich i koreańskich. Rząd Japonii, Włoch i Kuby pomaga w dziale medycyny, a SNV – Holandia w generalnym rozwoju na prowincjach miasta. AECID z Hiszpanii zajmuje sie szeroko pojętą wymianą boliwijsko hiszpańską oraz problemami migracji.


OBECNE POŁOŻENIE PROJEKTU

Przestrzeń Kultury “Jawapi” mieści się w dzielnicy Villa Charcas, u stóp podgórza Churuquella, za historycznym placem Recoleta z czasów kolonii.


PRZEDWTAWIENIE PROJEKTU:

Z myślą o podzieleniu się naszą pracą z mieszkańcami Yotala i okolic, wynajeliśmy we wrześniu 2005-go roku, dom w centrum miasteczka, by przeobrazić go we własnoprawną salę kultury , przysposobioną do reprezentacji małych sztuk teatralnych, sztuk kukiełkowych, przedstawień filmowych, wystaw i pogawędek.

Na początku roku 2008-go przenieśliśmy się do miasta Sucre. Mimo tej przeprowadzki, nie chcieliśmy porzucić ni zmienić esencji naszego projektu. Aby utrzymać jego pierwotny karakter dzielnicowy i z wizją na rozwój lokalny, poszukaliśmy dla naszych działań twórczych miejca w dzielnicy Villa Charcas w której mieszkamy, poza centrum miasta. Podpisaliśmy kontrakt dwurocznego wynajmu z Fundacją Fortaleza, aby działać w pomieszczeniach ex-pralni w tymczasowym nieurzytku, położonej w okręgu.

DLACZEGO „JAWAPI”?

Jawapi to dosłownie w języku quechua „ w – nazewnątrz”. Określa konkretne miejsce zewnęwtrzne, a w wolnym tłumaczeniu konkretne miejsce poza centralne i poza urzędowe. Można by też użyć pojęcia „ w- na uboczu”. Wybralismy to słowo ze względu na descentralizowany karakter naszych działań i dlatego iż naszym objektem jest dotarcie do ludnosci, ktora praktycznie nie ma możliwosci do poznania teatru i innych sztuk scenicznych.
Quechua to jeden z czterech języków oficialnych w Boliwii, obejmujący region Sucre i popularnie używany w naszej okolicy, zwłaszcza w miasteczku Yotala i w okręgach gospodarczych i podmiejskich.

CZAS TRWANIA PROJEKTU:

Projekt ma nieokreślony termin trwania, począwszy od przełomu roku 2005/2006.

Reprezentacje teatralne i inne występy artystyczne są zaplanowane głównie od piątku do niedzieli a resztę tygodnia dedykuje się pracy aktorskiej zespołu i produkcji sztuk oraz innych działań expresyjnych, których premiera planuje się na pierwszym miejscu w sali “Jawapi”.


CELE PROJEKTU:

Przestrzeń Kultury “Jawapi” mieści w sobie dwa zależne i współdziałające międzysobą projekty: jeden to Sala Sztuk Teatralnych i Cyrkowych a drugi Koło Boliwijsko-Polskiej Twórczości Artystycznej.

Cele Sali Sztuk Teatralnych i Cyrkowych

a) Kontakt ze sztuką

Naszym naczelnym celem jest możliwość podzielenia się różnymi formami expresji kulturowej z ludźmi którzy żyją wokół nas; dać alternatywy okolicznym mieszkańcom, zapraszając ich do przeżywania i cieszenia się sztukami teatralnymi, i filmowymi, czy wspólnie dokonanymi działaniami twórczymi, które są w naszym zasięgu. Ów kontakt ze sztuką odnosi się zarówno na co tygodniowe występy jak i organizację dwurocznego „Festiwalu Humoru Sztuk Scenicznych” planowanego jako jendą z met naszej działalnosci.

b) Miejsce i kondycje do pracy aktorskiej

Pragniemy by Sala Sztuk Teatralnych i Cyrkowych była przyjemnym miejscem do realizowania i praktyki sztuk, zarówno naszej grupy jak i innych zespołów pracujących w dziedzinach teatru i nowego cyrku i dla okolicznej ludności, która uczestniczy w organizowanych i rerzyserowanych przez nas występach. Staramy się dać podstawowe i wygodne warunki, w miarę boliwijskich możliwości, zarówno dla publiczności jak i dla artystów.

c) Prezentacje przedstawień dla szkół - formacja nowej publiczności

Aby móc opisać ten cel działań, chcielibyśmy kilkoma słowami przybliżyć rzeczywistość związaną z prezentacjami sztuk teatralnych dla szkół, jaką obserwujemy na codzień w naszym miescie i osobiste związane z nią refleksje. W Sucre, prawie na 100%, sztuki sceniczne przedstawiane dla uczniów szkół państwowych, gra się w placówkach szkolnych, które w większości nie posiadają kondycji przysposobionych do tworzenia atmosfery teatru. To właśnie sama sztuka i aktorzy przystosowują się do warunków jakie każda placówka posiada: klasy lekcyjne, boiska, hole. Magia przedstawień się rozchodzi w dużym stopniu i trudno jest krztałcić w tych kondycjach kryterium młodego widza. No i oczywiście większość profesjonalnych sztuk nie może być wzięta w tych warunkach pod uwagę. Istnieje też inny niepokojący nas fakt związany z tym tematem; jest to już zwyczaj, że prezentacje dla szkół państwowych w całości opłacają poza rządowe narodowe lub zagraniczne organizacje, by były bezpłatne dla uczniów, co naszym zdaniem szkodzi zdrowemu i niezależnemu podejściu do sztuki, gdyż stwarza w naszym otoczeniu wizję aktora, jako zawodu nieopłacanego, lub wręcz nie-zawodu, czy hobby, ( wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy , że jakaś organizacja opłaca aktorów, lecz w ręcz przeciwnie myślą że artyści przedstawiają dla nich za darmo, tylko dlatego że to lubią robić) dając jako rezultat deswaloryzację, nie docenianie i lekcewarzenie profesjonalnej pracy aktorskiej, a z drugiej strony przyzwyczaja dzieci, młodzież i rodziców do pewnego rodzaju wymagania i wręcz rządania bezpłatności w każdym aspekcie życia, gdyż cytujemy zdanie które często przychodzi nam do uszu: ” nam się należy, bo jesteśmy biedni”. Takie działania nie motywują naszym zdaniem do przemiany, do rozwoju samodzielności i godności osobistej, lecz okaleczają od dziecka wiarę we własne zdolności i możliwość dojścia do godnego życia własnymi rękami.

Wracając do nie docenionej profesjonalnej pracy aktorskiej; w całej Boliwii rola aktora jest jeszcze mało znana. Działa tylko jedna szkoła średnia teatralna w mieście Santa Cruz de la Sierra, otworzona zaledwie przed 5 laty i żaden boliwijczyk nie może na przykład, po dziś dzień, mieć wpisanego zawodu „aktor” w dowodzie osobistym, gdyż oficialnie taki zawód jeszcze nie istnieje. Obecny rząd stara się wprowadzić zmiany w systemie, które uwzględnić miałyby też owe prace nie brane dotąd zawodowo pod uwagę.

Naszym celem jest formacja nowej publiczności, wymagającej i oceniającej według własnych opinii, własnych przeżyć. Pragniemy przyzwyczajać placówki szkolne i akademickie do przychodzenia do naszej sali, a nie na odwrót, by móc oglądać przedstawienia sceniczne z użyciem podstawowych elementów teatralnych, takich jak ciemność i cisza, w których można rozwijac sztuki z posługą swiateł scenicznych, z intymnoscią dla dźwięku i drobnych objektów. W tych podstawowych warunkach możemy przyjąć więcej zespołów i w ten sposób dać więcej opcji prac artystycznych do oglądania dla młodej publiczności. Staramy się by nasze prezentacje miały pewien koszt opłacany przez widzów, w zależnosci od rodzinnych możliwości finansowych uczniów każdej placówki.

d) Alternatywy na wolny czas i rozwój dzielnicy

Głównym czynnikiem niepokojącym w dzielnicy Villa Charcas jest istniejący dotąd alkocholizm. Dotyczy on nie tyle rodzin żyjących w sąsiedstwie o ile działalności niejednej niekontrolowanej i niezbyt legalnej, ni czystej knajpki alkocholowej. Wiele osób korzysta z ich „dystrakcji”, bo nie ma innych alternatyw na spędzanie wolnego czasu. Wierzymy, że nasza działalność artystyczna może być inną formą zainterasowań dla rodzin, a fakt iż w dzielnicy odgrywają się pokazy artystów narodowych i międzynarodowych, co zwiękrza napływ publiczności na zonę, zwróci uwagę władz miasta na naszą dzielnicę i pomoże w poleprzeniu jej aspektu higienicznego i krajobrazowego.

e) Formacja do rodzinnego rozwoju economicznego

Przy tworzeniu sztuk teatralnych i cyrkowych zawsze się stwarza potrzebę wykonywania prac ręcznych; w szyciu kostiumów, w konstrukcji scenografii i objektów scenicznych. Jednym z naszych celów jest uzdalnianie członków rodzin w sąsiedztwie do wykonywania tych prac, a nabytą wiedzę i praktykę w każdej dziedzinie na organizowanych kursach krawiectwa, kowalstwa czy stolarki domowej, bedą mogli używać równierz do własnych wyrobów jako alternatywę na dodatkowe dochodki rodzinne.

Cele Kola Boliwijsko-Polskiej Twórczości Artystycznej

a) Przyblirzenie boliwijczykom historii i twórczości wybitnych artystów polskich

W kręgach artystów różnych dziedzin w Boliwii, istnieje zainteresowanie twórczością polskich artystów, choć nie jest ona zbyt znana. Nieliczne publikacje głównie zagraniczne podawane z ręki do ręki, rzucają swiatło na twórczość i nurt pracy Jerzego Grotowskiego, Tadeusza Kantora, Witkacego, Czesława Miłosza, Wisławy Szymborskiej, Andrzeja Wajdy i Jerzego Polańskiego. Poza kręgami osób pracujących w dziedzinach kultury, trudno jest usłyszeć, by ktoś wymienił polskie imię i nazwisko, z wyjątkiem Ś.P. papieża Jana Pawła II, Lecha Wałęsy i Bońka. Dlatego jednym z naszych celów jest możliwość dostępu i prezentacji polskich prac artystycznych w postaci filmów, wystaw, albumów, książek, również słuchanie polskiej muzyki współczesnej, awanguardowej, klasycznej. No i oczywiście prac przybliżajacych polską kulturę ludową.

b) Tworzenie nowych prac scenicznych motywowanych polskimi sztukami

Jesteśmy zainteresowani przemianą kultury i związanym z nią procesem inspiracji, pobudzanej różnorodnością społeczną, geograficzną i duchową. Pragniemy przyspożyć grunt do kreacji nowych prac artystycznych na podstawie polskich scenariuszy, lub przy motywacji polską poezją, malarstwem, rzeźbiarstwem, literaturą, muzyką. Konfrontacji, przenoszenia, przeobrażania wizji życiowych zawartych w polskich dziełach artystycznych na rzeczywistość latinoamerykańską.

c) Wymiana kulturalna polsko – boliwijska

Chcielibyśmy stworzyć więzi współpracy i wymiany artystycznej z polskimi zespołami teatralnymi, cykowymi, muzycznymi i osobami pracującymi w ramach kultury. Nawiązać kontakt z placówkami i organizacjami, które mogłyby organizować i opłacić występy grup polskich w Boliwii i zespołów boliwijskich w Polsce.


KONSTRUKCJA WŁASNEJ SALI DLA PROJEKTU


Obecnie staramy się wykończyć nową salę dla projektu, na prywatnym terenie w dzielnicy Villa Charcas. W ten sposób móc przystosować ją lepiej do naszych celów i dać możliwość wzrostu dla projektu, bez obaw na ograniczony czas wynajmu, czy działań twórczych.


Serdecznie zapraszamy do wsparcia finansowego lub materialnego ze strony placówek, organizacji, czy osób prywatnych zainteresowanych naszą pracą i jej celami.